Büyüme hormonu, ön hipofiz bezinden salgılanan, peptit yapılı bir hormondur ve insanlarda ve hayvanlarda büyüme, hücre üretimi ve yenilenmesini uyarır. Peptid türevi bir hormon olan büyüme hormonu, hücre çoğalması, yenilenmesi ve büyüme gibi işlemleri yerine getirir. Büyüme hormonu ayrıca growth hormone (GH), insan büyüme hormonu (HGH) ve somatotropin olarak da adlandırılır.

Büyüme hormonu, stres durumunda vücudun bir yanıt olarak salgıladığı, normal olarak gün içerisinde düzeyi artıp azalan bir hormondur. Ön hipofizin somatotropik hücrelerinde 191 aminoasitlik bir zincir şeklinde üretilmektedir.

Büyüme hormonu sentez ve salınımı, hipotalamustan salgılanan Growth Hormone Releasing Hormone (GHRH) tarafından kontrol edilmektedir. Bunun yanında büyüme hormonu salınımı birçok etkenle değişir.

Vücuttaki birçok hücre üzerinde önemli etkileri olan büyüme hormonu, ayrıca vücuttaki bazı önemli olayların meydana gelmesinde de etkilidir. Bunlar:

Büyüme hormonunun salınımı birçok etkene bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bunlar:

Uyku, büyüme hormonunu artıran en kolay yollardan bir tanesidir. Büyüme hormonunun salınımı uykunun 3. ve 4. evrelerinde gerçekleşir. Bu evreye derin uyku durumu denir. Uyuma zamanı önemlidir. Uyku esnasında büyüme hormonunun en çok salındığı saatler gece yarısından itibaren 12:00-13:00 ve 22:00-2:00 arasıdır.

Basit şekerler, kan şekerini oldukça hızlı bir şekilde yükseltir. Bu ani yükselme, büyüme hormonu üretimini 20 kata kadar azaltabilir. Kan şekeri düşük seviyede tutularak büyüme hormonundaki gereksiz düşmeler engellenebilir. Özellikle öğle saatlerinde kan şekerindeki düşme durumu büyüme hormonu salınımını uyarır.

Kanda bulunan aminoasit seviyesinin yükselmesi, büyüme hormonu salınımını artırır. Aminoasitler, büyüme hormonu salınımını tetikleyen önemli bir faktördür.

Stres ve egzersiz de büyüme hormonu seviyelerini etkileyen önemli faktörlerdir. Stres durumunda büyüme hormonu seviyesi artar, zira vücut stresle başa çıkmak için bu hormonu salgılar. Egzersiz ise büyüme hormonunun salınımını artırarak kas gelişimini ve yağ yakımını destekler.

Büyüme hormonunun salınımı, diğer hormonların etkisi altında da değişebilir. Özellikle tiroit hormonları, büyüme hormonu salınımını etkileyebilir. Tiroit hormonları, hücresel metabolizmayı düzenleyerek büyüme hormonu salınımını dolaylı olarak etkiler.

Büyüme hormonu, vücutta birçok önemli işlevi olan, hipofiz bezinden salgılanan bir hormondur. Hem çocukluk döneminde hem de yetişkinlikte önemli rolleri vardır. Salınımı birçok faktörden etkilenir ve bu faktörler dikkate alınarak büyüme hormonu düzeylerini optimize etmek mümkündür.